Không thể thay đổi cuộc đời – chỉ có thể thay đổi chính mình

Khi đời biến động, ta quay về đâu?

Cuộc đời này luôn thay đổi. Khi đại dịch đến, ta không thể dừng nó. Khi mùa mưa về, ta chẳng thể sai khiến trời ngừng đổ. Ô nhiễm, bão tố, chiến tranh, dịch bệnh, biến cố kinh tế — tất cả đang diễn ra khắp nơi trên thế giới.

“Không bao giờ mình thay đổi được thế giới bên ngoài. Chỉ có thể thay đổi chính mình.”

Ra đường gặp tắc đường, đèn đỏ, mưa gió — đó là chuyện của trời đất. Còn tâm mình có an không, có bình thản không, điều đó mình hoàn toàn làm chủ được.

Hãy thử hít vào một hơi, rồi thở ra. Ta có thể không thở ra được không? Không. Ta có thể chỉ thở ra mà không hít vào không? Cũng không. Mọi thứ đều vận hành theo quy luật tự nhiên. Ta chỉ có thể sống thuận theo, chứ không thể cưỡng cầu.

2. Ăn để hết khổ – không phải để sướng

Con người không phải ăn vì đói, mà ăn để làm gì? Ăn để hết khổ. Nếu ăn để “sướng”, thì chính là đang gieo khổ.

Người biết tu tập ăn chay không phải vì hình thức, mà vì hiểu rằng:

“Ăn chỉ để nuôi thân, để có sức mà tu tập.”

Khi còn thân này là còn già – còn bệnh – còn chết – còn khổ. Ăn uống đúng, giữ gìn thân thể, để có thời gian chuyển hóa tâm, đó mới là ý nghĩa thật của ăn.

Các vị sư đôi khi chỉ ăn một bữa mỗi ngày, nhưng tâm không phiền não, nên ít tiêu hao năng lượng. Còn người đời, dù ăn nhiều, vẫn đầy oán trách, mệt mỏi, nóng nảy. Càng ăn nhiều, càng tham, càng khổ.

“Ngay việc ăn mà không có chánh niệm, là đang gieo nhân phiền não.”

Thích món này, ghét món kia, chồng không khen cũng khổ, con chê cũng khổ. Chỉ một món ăn thôi đã khổ, huống hồ ta có cả trăm món, trăm sở thích, trăm thói quen. Làm sao đời không khổ?

3. Khổ không do ai – khổ do chính mình

Đức Phật dạy Khổ Đế – Sự thật về Khổ. Mọi đau khổ đều do tâm ta tạo. Không ai có thể khiến ta khổ, ngoài chính ta.

Ta hâm mộ một ca sĩ, một vị thầy, một cầu thủ… Khi họ vướng scandal, ta đau khổ — trong khi người ấy còn chưa từng biết ta là ai.

Ta tự thích, tự dính mắc, rồi tự khổ. Tự làm fan, rồi tự làm anti-fan. Thích người này thì ghét người kia, thích pháp môn này thì chê pháp môn khác.

Thật ra, chẳng ai làm gì ta cả. Toàn tự mình làm khổ mình thôi.

Thế mà vẫn miệt mài bàn chuyện chính trị, tôn giáo, thị phi, trong khi chính mình chưa hết khổ. Thầy cười hiền nói:

“Đời mình chưa đủ khổ hay sao mà cứ đi tìm thêm khổ?”

4. Tất cả đều duy tâm tạo

Vạn pháp duy tâm tạo. Tâm còn trẻ con thì còn khổ. Khi tâm trưởng thành, trí tuệ mở ra – khổ liền tan biến.

Thay vì chạy đi thay đổi cuộc đời, hãy quay về thay đổi chính mình: tập thở trong chánh niệm, ăn trong tỉnh thức, nói năng trong yêu thương, sống trong hiểu biết.

Khi tâm ta an, thế giới này tự nhiên cũng an.

Cuộc sống đầy biến động, nhưng tâm mình có thể vững như núi. Không phải bằng cách kiểm soát thế giới, mà bằng cách hiểu, thương và chuyển hóa chính mình.

“Không thể thay đổi cuộc đời – chỉ có thể thay đổi tâm mình.” — Thầy Phước Minh